พืชออโต้และพืชโฟโต้
อ่านกันดูสักนิดไม่ยาวและเสียเวลา แต่หากเข้าใจดีแล้ว กัญชงน่าจะอยู่ในฝ่ามือเรา…
ก) พืชออโต้ (auto-flowering plant/day neutral plant) ออกดอกเมื่อเติบโตถึงวัย (days old) โดยไม่ขึ้นกับฤดูกาล เช่น ฝ้าย แตงกวา ถั่ว มะเขือเทศ พริก ข้าวโพด กัญชง (75-90 วัน), กัญชงซับสปีชี่ส์รูเดอราลิส
ข) พืชวันสั้น (short day plant) ออกดอกเมื่อวันตามฤดูกาลสั้นลง เช่น ข้าว ถั่วเหลือง กัญชง (100-120 วัน) พืชชนิดเหล่านี้ออกดอกจากการตอบสนองต่อวันที่สั้นลงๆจนถึงค่าหนึ่ง ที่เรียกว่า critical length ; เราจึงเห็นกัญชงสูง ราว 15 ซม ออกดอกได้เพราะกลางวันสั้นลงๆถึงค่าวิกฤติหนึ่งที่พืชรับรู้ว่าต้องออกดอกแล้วล่ะ
ค) พืชวันยาว (long day plant) ออกดอกเมื่อวันตามฤดูกาลยาวขึ้นๆ เช่น บาร์เลย์ ฝิ่น ข้าวสาลี พืชชนิดนี้จะออกดอกจากการตอบสนองวันที่ยาวขึ้นๆจนถึงค่าวิกฤติหนึ่ง ที่เรียกว่า critical length เช่นกัน ; เราก็สามารถเห็นฝิ่นต้นเล็กออกดอกได้เช่นกัน
ง) ค่าชั่วโมงแสงวิกฤติ (critical length) ไม่ว่ากลางวันสั้นลงๆหรือยาวขึ้นๆที่พืชแต่ละชนิดตอบสนองในการออกดอก ขึ้นอยู่กับพืชแต่ละชนิด ทั้งพืชชนิดเดียวกันก็แตกต่างกันได้ จึงต้องสังเกตดูเอาว่าพืชที่ปลูกออกดอกที่ชั่วโมงวิกฤติใด
ข้อ ข) และ ข้อ ค) เราเรียก พืชที่ออกดอกจากการตอบสนองของจำนวนชั่วโมงแสงในแต่ละวันที่สั้นลงๆหรือยาวขึ้นๆ ว่า โฟโต้พีริออดิซึม (Photoperiodism) หรือเรียกง่ายๆว่า พืชโฟโต้ แต่อาจทำให้ไขว้เขวเข้าใจเป็น พืชวันยาวได้เช่นกัน!
ให้นึกถึงหลักฤดูกาลง่ายๆของเส้นรุ้งบริเวณเหนือเส้นศูนย์สูตร (ศูนย์องศา) ขึ้นไปถึงขั้วโลกเหนือ (90 องศาเหนือ) ที่มีพฤติกรรมตรงข้ามกับขั้วโลกใต้
~ ตั้งแต่วันที่ 21/22 เดือน 12 จนถึง วันที่ 21/22 เดือน 6 กลางวันจะยาวขึ้น (ฤดูหนาวเข้าฤดูใบไม้ผลิเข้าฤดูร้อน)
~ ตั้งแต่วันที่ 21/22 เดือน 6 จนถึง วันที่ 21/22 เดือน 12 กลางวันจะสั้นลง (ฤดูร้อนเข้าฤดูใบไม้ร่วงเข้าฤดูหนาว)
~ วันที่ 21/22 เดือน 3 และ วันที่ 22/23 เดือน 9 กลางวันเท่ากับกลางคืน คือ 12 ชั่วโมงกลางวันและ 12 ชั่วโมงกลางคืนในฤดูใบไม้ผลิและฤดูใบไม้ร่วง
พืชรับรู้ได้ในแต่ละวัน ว่ากลางวันกำลังสั้นลงๆหรือยาวขึ้นๆ ของการเกิดฤดูกาลจากการหมุนของโลกรอบดวงอาทิตย์ครบหนึ่งรอบหนึ่งปีตามระยะเวลา 365.25 วัน เราจึงรวมเศษ 0.25 วันทุกๆสี่ปีในปีอธิกสุรทินที่ให้เดือนกุมภาพันธ์มี 29 วันแทนและคิดว่าหนึ่งปีมีเพียง 365 วัน เรียกว่าโลกหมุนครบรอบสี่ปีก็มาตั้งหลักจัดวงโคจรโลกกันใหม่!
คนฉลาดรู้พฤติกรรมนี้ของพืชโฟโต้จึงนำพืชมาปลูก indoors ให้แสงเทียมปรับจำนวนชั่วโมงที่พืชตอบสนอง บางทีสลับการให้แสงตามจำนวนไปๆมาๆ
จนพืชเองก็งง ออกดอกไม่ถูก
เลยโตแตกกิ่งก้านสาขา (vegetation) อย่างเดียว เพราะเซลล์ตาดอกปลายยอดที่ออกดอกพร่ามัวไปเสียแล้ว!
ID LINE: nvitoon
วิฑูร เนติวิวัฒน์
3 เมษายน 64
